Falend beleid van de afgelopen decennia heeft Nederland gebracht waar we nu zijn. Nederland voldoet niet aan Europese richtlijnen voor natuurbehoud. De natuur kwijnt op veel plekken weg. Een te grote ammoniakuitstoot van de veeteeltsector is één van de grote boosdoeners. Die veeteeltsector is de afgelopen decennia steeds grootschaliger geworden, steeds intensiever, en grotendeels afhankelijk van de import van veevoer en de export van de eindproducten. Het is zeker geen circulaire landbouw, hoewel dat het politieke streven heet te zijn. Voor de boeren is het een weinig winstgevend bestaan, zonder (Europese) subsidies zouden ze het hoofd niet boven water kunnen houden, degene die nog veel verdienen zijn de veevoederindustrie en een aantal grote exporteurs. Nu het kabinet heeft aangekondigd dat de ammoniakuitstoot echt naar beneden gebracht moet worden is de sector heel boos. De boeren zitten hoog in de emotie, maar betrekkelijk laag in hun argumentatie. Dat ze boos zijn op decennialange beleidsonzekerheid is goed te begrijpen. Dat die boosheid stevig wordt uitgespeeld ook; het levert bijna altijd op dat beleid wordt uitgesteld of aanzienlijk versoepeld, zodat de sector verder kan intensiveren. Maar het kabinet staat sinds mei 2019 met de rug tegen de muur, toen de Raad van State uitsprak dat het stikstofbeleid van het kabinet niet deugde en dat daarom vergunningen niet op basis van dat beleid mochten worden uitgegeven. Sindsdien verliezen de decentrale overheden de ene rechtszaak na de andere en zit Nederland op slot. De bouw- en industriesector kunnen nauwelijks meer vooruit. Hun schade bedraagt inmiddels tientallen miljarden euro.
Uitkoop van piekbelasters rond Natura2000 gebieden, is de korte-termijn oplossing die Remkes bood na afloop van zijn recente pacificatietraject. Dat levert helaas op de korte-termijn een heel onzeker resultaat op. De laatste jaren is vrijwillige uitkoop weinig succesvol geweest. Verplichte uitkoop, of het intrekken van natuurvergunningen gaat vele jaren duren. Ook het kabinet zelf heeft geen korte-termijn resultaten in het vizier, en voor de langere termijn trouwens ook niet. Eerst mogen de provincies gaan nadenken, het liefst pas na de Provinciale Statenverkiezingen van maart komend jaar. Met als gevolg dat Nederland op slot blijft. Zowel maatschappelijk als economisch is dat onbegrijpelijk. Het politieke debat zou zich volledig moeten richten op een maatregelenpakket dat zekerheid biedt, op de korte- als middellange termijn, van reductie van de ammoniakuitstoot. Bij voorkeur op zo’n manier dat er voor de individuele boer ook nog iets zelf te kiezen valt. Bijvoorbeeld voor extensivering en biologische landbouw. Dat geeft duidelijkheid aan de agrarische sector, en lucht aan de rest van Nederland. Waarom is zo’n pakket er nog niet? Waarom gaat het politieke debat hier ook niet over?
Op de pagina Artikelen probeer ik een checklist te ontwerpen waarmee aan een effectief maatregelenpakket kan worden gewerkt. Zo rationeel mogelijk. Dat neemt de emoties bij de boeren natuurlijk niet weg. Maar van het bestuur mag worden verwacht dat emoties serieus genomen worden, maar niet leidend zijn, en dat sectorbelangen worden afgewogen, hoe pijnlijk ook, tegen alle andere belangen.