We hebben bijna het beste pensioenstelsel van de wereld, maar na meer dan tien jaar discussiëren over noodzakelijke aanpassingen vertrouwt niemand in Nederland er meer op. We hebben een super ambitieuze klimaatdoelstelling voor 2040 en 2050, maar na de recente chaos omtrent het klimaatakkoord gelooft niemand meer dat we op koers liggen om die doelen ook echt te halen. We praten al twintig jaar over “leven lang leren”, maar we zien er in het dagelijks leven niets van terug.

Is het dan een wonder dat de burger er geen vertrouwen meer in heeft dat de overheid in staat is de vraagstukken van deze tijd adequaat aan te pakken? Nee, dat is geen wonder, maar zorgelijk is het wel. Want een burger die zich afkeert van de huidige overheid kiest wellicht voor anti-establishment verhalen, kiest voor gele hesjes, voor een Brexit of een zogenaamde sterke man. Waar de politiek verantwoordelijken worstelen met de verkeerde vraagstukken en geen visie kunnen neerzetten over de ontwikkeling van het maatschappelijk welbevinden in deze eeuw, hebben de populisten juist wel een krachtig verhaal over hoe zij de toekomst zien: eigen land eerst, vreemde snuiters eruit, weg met de EU. Om deze krachtige verhalen, die rationeel beschouwd alleen maar tot ellende kunnen leiden, te kunnen pareren zijn betere verhalen nodig. Geen visie willen hebben kan dus echt niet meer. Alleen maar sturen op budget en koopkracht kan ook niet meer.

Inmiddels vragen de partijen in de Tweede Kamer zich af waarom zij zich zo weinig hebben ingelaten met het digitaliseringsvraagstuk. Dat is één van de grote thema’s van deze tijd, waaraan inderdaad heel weinig aandacht, ruimte, capaciteit en middelen wordt toegekend. Voor andere grote thema’s geldt hetzelfde. Aandacht geven aan nieuwe vraagstukken vraagt om ruimte creëren, en dus om opruimen. Minder aandacht voor de vraagstukken uit de vorige eeuw, minder aandacht voor incidenten. Depolitiseer de oude vraagstukken, dat voorkomt ook het slingergedrag dat we op veel beleidsterreinen tegen komen. Het zijn grote woorden, maar om onze democratie gezond te houden, levend te houden misschien zelfs wel,  is visie en slagkracht nodig op de grote maatschappelijke thema’s van deze eeuw.

Op de artikelenpagina wijd ik verder uit op het sturingsvraagstuk van het maatschappelijk welbevinden.